Kunst en Leren

Welke rol spelen de kunsten in de opbouw van kennis? Hoe verhouden kunst en wetenschap zich? Kunnen de kunstvakken een bijdrage leveren aan de andere vakken? Kan een kind makkelijker leren rekenen of schrijven met of door kunst? En wat bedoelen we met creativiteit?

Met 4 plenaire voordrachten, 20 deelworkshops en een afsluitende column bood deze conferentie aan de 300 deelnemers enerzijds inspiratie en theoretische verdieping  en aan de andere kant ruimte en mogelijkheden voor uitwisseling en netwerk. Bijzonder aan deze samenwerking was dat twee verschillende netwerken van TOEVAL GEZOCHT en Cultuurnetwerk bij elkaar kwamen.
Dagvoorzitter Eeke Wervers, Cultuurnetwerk Nederland, opende, mede namens TOEVAL GEZOCHT, de conferentie voor een overvolle zaal. Wervers benadrukte het belang van kunst in het onderwijs. 'We moeten opleiden voor de toekomst, daar hoort creativiteit bij.'
Daarna volgde de inleiding van Annemieke Huisingh, projectleider TOEVAL GEZOCHT en twee keynotes door Robbert Dijkgraaf en Bert van Oers. Daarop volgden twee rondes met deelsessies om vervolgens plenair af te sluiten met een presentatie door Monique Mourits en een column van Joke van Leeuwen.

Annemieke Huisingh - KIND EN CREATIVITEIT, EEN ONAFSCHEIDELIJK DUO

'Hoe meer pakketjes kant en klare kennis we in een kind stoppen, hoe minder ruimte ze hebben om zelf de wereld te ontdekken,' stelde Annemieke Huisingh, projectleider TOEVAL GEZOCHT, in haar inleiding. Het is belangrijk dat het onderwijs kinderen de ruimte biedt voor ontdekking en creativiteit, vond Huisingh. Want kinderen worden creatief geboren en juist zij hebben de vrijheid iets steeds van een andere kant te bekijken. Zij kunnen nog het bijzondere zien in het alledaagse. Kinderen zijn nieuwsgierige kunstenaars en wetenschappers in de dop. Creativiteit komt niet bovenop het leerproces, maar is een bron van dat proces.
Creativiteit is niet alleen van belang voor kunst, maar voor alle vormen van leren en kennis, stelde Annemieke Huisingh.
download hier de volledige tekst van de inleiding

Robbert Dijkgraaf - BEELDKRACHT – INSPIRATIE EN HOUVAST

'Bij kinderen gaat het niet zozeer om het vinden van de aan-knop maar om weg te blijven van de uit- knop,' aldus keynotespreker Robbert Dijkgraaf, president KNAW en universiteitshoogleraar mathematische fysica aan de UvA. Dijkgraaf benadrukte het belang van verbeelding voor leren en voor wetenschap. Kunst en wetenschap zijn onlosmakelijk verbonden met zowel de verbeelding als de werkelijkheid. Juist het vermogen tot verbeelding brengt wetenschap verder, stelde Dijkgraaf. Daarbij is de 'blikwisseling' van belang. Dijkgraaf omschreef hiermee het waardevolle moment waarop een wetenschapper (of kunstenaar) de werkelijkheid plotseling heel anders waarneemt.
bekijk hier de integrale voordracht van Robbert Dijkgraaf

Bert van Oers - LEREN ALS CREATIEF PROCES

Bert van Oers is bijzonder hoogleraar Cultuurhistorische Onderwijspedagogiek aan de VU. In zijn keynote sprak hij over zijn opvatting van leren als het gevolg van (cultureel gestructureerd) menselijk handelen. Van Oers stelde dat veel leertheorieën geen verklaring bieden voor het leerproces, maar de leercondities bespreken.
bekijk hier de integrale voordracht van Bert van Oers

20 DEELSESSIES 'Kunst en Leren'

In 20 workshops en presentaties werd de verbinding tussen kunst en leren vanuit verschillende invalshoeken belicht. In het volledige verslag dat u aan het einde van dit artikel kunt downloaden is meer over deze deelsessies te lezen.
Een van de deelsessies was een voordracht van wetenschapsjournalist Mark Mieras ‘Leren is verteren’. Omdat de inschrijving hiervoor ver uitging boven het mogelijke aantal deelnemers is deze voordracht ook opgenomen.
bekijk hier deel 1 van de integrale presentatie van Mark Mieras

bekijk hier deel 2 van de integrale presentatie van Mark Mieras

Monique Mourits - LEREN IN HET MUSEUM

'Wij doen het voor verbazing. Wij zijn er voor het oproepen van vragen,' stelde Monique Mourits, directeur van het Universiteitsmuseum Utrecht. Mourits ging in op de educatie in haar museum.  Verwondering staat voorop. Die verwondering is in het museum goed te bereiken, want kinderen, ouders en wetenschappers worden enthousiast van the real thing.
bekijk hier de integrale presentatie van Monique Mourits

Joke van Leeuwen - DE PIZZABODEM

De dag sloot af met een persoonlijke column van auteur en performer Joke van Leeuwen. Van Leeuwen gaf haar visie op creativiteit. 'Creativiteit is iets nieuws zien in en tussen bestaande dingen.' Van Leeuwen deelde haar eigen verwondering over creativiteit en nieuwe ideeën met de zaal. 'Hoe zou dat gegaan zijn bij de uitvinding van de viool? Wie werd er wakker en dacht: Als ik nou eens met paardenhaar over kattendarm zou strijken, zou daar geluid uit komen?'
Ook benadrukte Van Leeuwen het belang van creativiteit en verbeelding in de klas. 'Mijn leraar van de vijfde klas ging in de vensterbank zitten als hij ging voorlezen. Dan werd de hele klas letterlijk en figuurlijk een kwartslag gedraaid en opende zich achter hem door het raam voor ons de hele wereld. Daar ben ik hem nog altijd dankbaar voor.'


Na afloop was er een borrel, dus nog tijd voor napraten en contacten leggen. Opvallend was dat er enthousiaste en verhitte gesprekken werden gevoerd en dat de mensen nog lang bleven. Veel mensen lieten weten blij te zijn met deze dag, omdat ze het gevoel kregen niet alleen te staan in hun pogingen creativiteit terug te brengen in het leerproces van kinderen.

download hier het programma van de conferentie

download hier het volledige verslag van deze dag

download de literatuurlijst die is opgesteld naar aanleiding van deze conferentie