Het project­bureau van Toe­val Ge­zocht ini­ti­eert, or­ga­ni­seert en on­der­steunt re­gio­na­le net­werk­groe­pen, een lan­de­lij­ke the­orie­groep, ten­toon­stel­ling­en, con­cer­ten en con­fe­ren­ties.

Uitgangspunt

In de klas van Juf Patricia gaan we op zoek naar bijzondere klanken.
Muziekdocent Iris heeft haar eigen bijzondere klank meegenomen: haar instrument de hoorn.
De leerlingen gaan mee op avontuur. Ze mogen voor zichzelf een bijzondere klank uitkiezen en daar wat over vertellen.

Observatie

Start:
De kinderen zitten in de kring. Het TOEVAL GEZOCHT team en enkele helpende kinderen uit de groep van juf Iet komen het lokaal binnen en leggen instrumenten op een tafel. Iris gaat met haar hoorn op de grond aan de kop van de kring zitten.

Iris speelt een stukje, de kinderen luisteren stil.

Iris legt uit: we gaan samen op avontuur. In het kort de regels.
Kinderen zijn geboeid. Jesse en Richard (in spiderman pak) zitten hand in hand.

Iris: Wie weet wat dit voor instrument is?
Kinderen: soort trompet?
Meisje: Een hoorn.
Jongen (Justin?): Een Vikinghoorn
Meisje: Dat heb ik op televisie gezien.
Iris: waar is ie van gemaakt? Tikt met nagels op beker.
Raden: Van plastic? Van glas?
Jesse: Van goud
Iris: Dat is ook een soort metaal. Koper. Daarom glimt hij als goud.
Justin: wel hard. Hij klinkt een beetje zo: humt: hum, hummmm (twee lange noten, laag hoog)

Iris stelt de vraag hoe je het geluid maakt.
Kinderen dragen ideeën aan. Blazen, zachtjes.
Justin: Erop fluiten.
Jesse wijst naar de buizen en zegt: Daar gaat het dan helemaal doorheen. En daar komt het uit (wijst
op beker)
Iris: Wat gaat er dan doorheen?
Jesse: De muziek (met een blik van 'logisch toch')

Iris Zal ik nu even hard spelen. Dan moet je misschien wel je oren dicht doen.
Kinderen: Ja. Doen handen voor de oren.
Jesse: Ik niet, houd oren open
Iris speelt hard. Kinderen lachen.
Nog een keer.
Jongen: Was dat je hardst?
Iris: Ja, dit was wel het allerhardst hoor. En nu zacht.
Iris speelt zacht.

Iris: Wat is het verschil?
Teun: Als je een beetje zachtjes blaast, klinkt het een beetje licht. Als je harder blaast dan klinkt het
donker. Zoo. (doet voor met grommend geluid) Een beetje lelijk ook.
Iris: Nog meer verschillen?
Meisje naast Teun zegt het zelfde als Teun.

Iris: Deze klank van de hoorn hoort echt bij mij. Wat vinden jullie een bijzondere klank.
Justin: Trompet
Meisje: Viool

Morris: Alt-viool
Juf: Hoe ken je dat?
Morris: Dat was een keer...... (komt er niet helemaal uit, juf vraagt door, het was op school in de
gymzaal)
Meisje: Blokfluit. Ik had een blokfluit. Mama heeft hem weggegooid. Ze vond 't teveel lawaai.
Mama houdt niet zo van geluid.
Justin: Ik vind wat ik net zei mooi, maar ook een gitaar.
Klein meisje: Zo een, wat niet zoveel kinderen,,,,, die je zo doet. (beweegt hand voor mond heen en
weer) Juf: een mondharmonica. Meisje stralend: jaaa

Iris: Jullie mogen nu in het lokaal gaan zoeken naar een mooie klank.

Kinderen gaan naar de tafel met instrumenten. Bijna iedereen pakt iets direct. Teun zoek met zorg
een instrument uit. Eerst op de grond, een klankstaaf. Schudt aan een houtblok; bekijkt de guiro.
Pakt dan een trommelstokje. Legt 't terug. Ziet dan op de tafel ineens een schud-ding met houten
doppen. Loopt er heel tevreden mee naar zijn plek.

Iris laat de kinderen hun instrument presenteren.
Jesse heeft de guiro.
Iris: Wat heb jij?
Jesse: Een vis
Iris: Waarvan is hij gemaakt?
Jesse: Van hout. Kijkt nog eens goed en aarzelt of hij nog iets gaat zeggen.
Iris: En er zitten kleuren op, hè. Hoe klinkt hij?
Jesse raspt eerst met de achterkant van een stok zacht over de ribbels en slaat dan met de bol aan de
andere kant op het hout.
Jesse: Het klinkt als een kikker. En een trommel.

Morris heeft een bongo. Hij slaat er met de stokjes op.
Iris: Hoe klinken ze. Zijn ze verschillend?
Morris: Nee, hetzelfde
Iris: Doe nog eens
Morris slaat met stokjes: Hetzelfde.

Jongen heeft alleen twee trommelstokjes.
Iris: Laat eens horen
Jongen trommelt ermee op zijn broek.
Iris: Dat vind ik heel origineel dat je met stokjes op je benen trommelt.

Matthijs heeft een xylofoon voor zich staan.
Iris: Wat is dat?
Matthijs: Als een piano. Hij is ook lang. Alleen iets anders. Hij speelt samen met Chantal.

Justin en Evita spelen samen ook op xylofoon. Maar gaan met stokjes heen en weer ipv trommelen.
Iris: Als jullie samen spelen, letten jullie dan op wat de ander doet of spelen jullie helemaal zelf?
Justin en Evita: zelf!
Observatie: Ze imiteren elkaar constant in het spelen...

Indy heeft een klein trommeltje met steel en een stokje met rode knop.
Iris: Wat heb jij?
Meisje: Een stoplicht met een stokje.
Laat maar horen.

Matthijs: Mijne is korter dan de hare.

Meisje heeft touw met belletjes eraan: Dan doe je hier je handen in en dan schudden. Anders doet hij niks.
Iris: Waarom heb je die gekozen?
Meisjes: Ik vind ze mooi klinken.
Iris: Hoe dan?
Meisje: Tingelingeling.

Iris: Wat heb jij?
Teun: Een soort ketting met steentjes eraan.
Iris: Hoe klinkt het
Teun: Euhhhhhhhch.. Doet een soort grommend geluid na.
Iris: Laat maar horen
Teun rammelt.
Iris: Wat is dat?
Teun: Soort steentjes.
Iemand anders: Houtjes
Meisje: Hoe heet dat?
Iris: Geen idee. wat een bijzonder geluid, ik heb het nog nooit gehoord.

Twee meisjes: Ik heb een sambabal. En zei een ei. Deze is groter en zij heeft er twee. Ik heb er een.

Alle kinderen zijn aan de beurt geweest. Iris vertelt dat we volgende week weer terugkomen.

Reflectie

Wat opviel is dat alle kinderen met enthousiasme meededen.
De volgende keer mag de les iets beweeglijker, met meer momenten waarop de kinderen iets mogen doen in plaats van luisteren. Wat juf Patricia erg opviel is het verschil tussen kinderen van verschillende leeftijden. De groepen zijn dan ook erg divers: sommige kinderen zijn net 4 jaar en anderen al 6,5!

In deze groep was een aantal kinderen dat spontaan samen ging spelen. Het zou leuk zijn om daar de volgende keer wat mee te doen.
Ook was er een mooie omschrijving van 'lichte' en 'donkere' klanken. Daar kunnen we ook nog verder onderzoek naar gaan doen!

02

Bijzondere klanken in de klas

dag 02
19 januari 2012
Jesse heeft een vis, die klinkt als een kikker
Toeval Gezocht on­der­zoekt as­pec­ten van de re­la­tie tus­sen kunst en le­ren. Ei­gen on­der­zoek, als op­dracht­ge­ver van on­der­zoek en sa­men­wer­king met we­ten­schap­pe­lijk on­der­zoek.